Krew

Charakterystyka chorób krwi - rodzaje chorób krwi.

Choroby krwi i układu krwiotwórczego, najogólniejsze choroby krwi, diagnoza chorób krwi i leczenie chorób nowotworowych krwi.

Krew, ten kluczowy płyn życia, pełni w organizmie człowieka funkcje tak podstawowe, że każda nieprawidłowość w jej składzie lub działaniu może prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych. Choroby krwi są różnorodne zarówno pod względem etiologii, jak i manifestacji klinicznych, stanowiąc szerokie spektrum dolegliwości, które mogą dotykać każdego z nas. Od anemii po skomplikowane zaburzenia hematologiczne - wszystkie te stany wymagają głębokiego zrozumienia i skutecznych strategii leczenia.

Artykuł, który Państwu prezentujemy, stanowi próbę kompleksowego ujęcia tematu chorób krwi, dostarczając informacji na temat ich rodzajów, przyczyn, objawów, metod diagnostycznych oraz możliwości terapeutycznych. Znajdziemy tu zarówno opis powszechnie znanych dolegliwości, takich jak niedokrwistość związana z niedoborem żelaza, jak i rzadsze jednostki chorobowe, w tym mielodysplastyczne i mieloproliferacyjne zaburzenia szpiku kostnego.

Analizując choroby krwi, nie możemy pominąć wpływu, jaki mają one na ogólny stan zdrowia i jakość życia pacjentów. Obejmują one bowiem nie tylko dolegliwości związane bezpośrednio z dysfunkcją samej krwi, ale i powikłania narządowe, które mogą wynikać z niewłaściwej pracy komórek krwi, jak chociażby w przypadku zakrzepicy czy nadciśnienia tętniczego.

W kolejnych rozdziałach artykułu przyjrzymy się bliżej takim zagadnieniom jak leukemie, limfomy, trombofilie oraz zaburzenia krzepnięcia. Zostaną one omówione w kontekście najnowszych badań i doniesień naukowych, które rzucają światło na ich patofizjologię oraz otwierają nowe możliwości w dziedzinie terapii.

Celem tego artykułu jest nie tylko edukacja i szerzenie wiedzy, ale również wskazanie na znaczenie profilaktyki oraz wczesnego wykrywania chorób krwi, co ma kluczowe znaczenie dla efektywności leczenia i poprawy prognostyki. Zapraszamy zatem do lektury, mając nadzieję, że stanie się ona wartościowym źródłem informacji dla pacjentów, ich rodzin, a także dla profesjonalistów medycznych.

Objawy chorób krwi - symptomy chorób

Choroby krwi obejmują szerokie spektrum schorzeń, które mogą wpływać na jedną lub kilka części składowych krwi, w tym na czerwone krwinki (erytrocyty), białe krwinki (leukocyty), płytki krwi (trombocyty), a także na czynniki krzepnięcia. Objawy chorób krwi są często niecharakterystyczne i mogą naśladować inne dolegliwości, co utrudnia wczesną diagnostykę. Niemniej jednak, istnieje szereg symptomów, które powinny wzbudzić naszą uwagę i mogą wskazywać na potrzebę konsultacji z lekarzem hematologiem.

Oto niektóre z najczęstszych objawów chorób krwi:

• chroniczne zmęczenie, zawroty głowy, bóle głowy, ogólne uczucie osłabienia, niewytłumaczalne gorączki lub infekcje,

• uczucie zimna w rękach i nogach, nocne poty,

• podwyższone ciśnienie krwi, uczucie mrowienia w rękach i nogach,

• zaczerwienienie twarzy, swędzenie skóry (szczególnie po gorącej kąpieli),

• nadmierne krwawienia, długotrwałe krwawienia po urazach, krwawienia z nosa, krwawienia dziąseł, obecność niewyjaśnionych krwotoków wewnętrznych, a także czerwone lub purpurowe plamki na skórze (tzw. petechie),

• ciężkie miesiączki,

• łatwe powstawanie siniaków,

• duszność, przyspieszone bicie serca,

• utrata wagi,

• uczucie pełności w brzuchu spowodowane powiększeniem śledziony lub wątroby,

• powiększone węzły chłonne

Należy pamiętać, że wiele z tych objawów może być także wywołanych przez inne, mniej poważne przyczyny zdrowotne. Dlatego też, pomimo że wymienione symptomy mogą nasuwać podejrzenie chorób krwi, ich obecność nie jest równoznaczna z diagnozą i zawsze powinna być konsultowana z odpowiednim specjalistą, który zleci odpowiednie badania diagnostyczne.

Najczęstsze choroby krwi i szpiku kostnego

Choroby krwi muszą być diagnozowane, dlatego warto się badać i przy każdym niepojącym objawie udać się do lekarza. Diagnostyka chorób krwi jest bardzo ważna aby niczego nie przeoczyć. Wyróżniamy ostre choroby układu krwiotwórczego, przewlekłe choroby krwi , nowotwory krwi , choroby przenoszone drogą krwi , chłoniaki, zaburzenia krzepliwości itp.

Choroby krwi i szpiku kostnego mogą przybierać wiele postaci, od stosunkowo łagodnych stanów, które można skutecznie kontrolować, do poważnych i życiowo zagrażających schorzeń. Oto kilka z najczęściej diagnozowanych chorób krwi i szpiku kostnego:

Anemia

Anemia jest stanem, w którym masz mniej czerwonych krwinek (RBC) niż normalnie, lub gdy twoje RBC mają za mało hemoglobiny. To może być spowodowane przez różnorodne czynniki, w tym niedobór żelaza, witamin, utratę krwi, przewlekłe choroby, lub może być wynikiem zaburzeń w produkcji krwinek w szpiku kostnym.

Leukemia

Leukemia jest typem raka krwi, który zaczyna się w szpiku kostnym prowadząc do produkcji dużej ilości nieprawidłowych białych krwinek (WBC). Istnieje wiele różnych typów leukemii, klasyfikowanych zazwyczaj jako ostra lub przewlekła i limfatyczna lub mieloidalna.

Linfomy

Limfomy to grupa chorób nowotworowych, które powstają z limfocytów (typ białych krwinek). Są dwie główne kategorie limfomów: chłoniaki nieziarnicze (non-Hodgkin) i chłoniak Hodgkina.

Mieloma mnoga

Jest to rak, który zaczyna się w komórkach plazmatycznych w szpiku kostnym. Komórki te są częścią układu odpornościowego i pomagają w zwalczaniu infekcji, ale w mielomie mnogim, gromadzą się w szpiku kostnym i zaczynają wypierać zdrowe komórki krwi.

Trombocytopenia

Stan, w którym pacjent ma zbyt niski poziom płytek krwi (trombocytów), co może prowadzić do łatwego powstawania siniaków i trudności w zatrzymaniu krwawienia.

Zaburzenia krzepnięcia

Na przykład hemofilia, która jest genetycznym zaburzeniem powodującym długotrwałe krwawienia. Innym przykładem jest choroba von Willebranda, najczęstsze dziedziczne zaburzenie krzepnięcia.

Polycythaemia vera

To zaburzenie, w którym szpik kostny produkuje zbyt wiele czerwonych krwinek, co może zwiększać ryzyko zakrzepicy.

Mielofibroza

To rzadka choroba szpiku kostnego, która prowadzi do nadmiernej produkcji tkanki włóknistej w szpiku kostnym, zakłócając normalną produkcję krwinek.

Zaburzenia mielodysplastyczne

Grupa schorzeń, w których szpik kostny produkuje nieprawidłowe, niedojrzałe krwinki.

Aplazja szpiku kostnego

Rzadkie, ale poważne schorzenie, w którym szpik kostny przestaje produkować wystarczającą ilość krwinek.

Warto podkreślić, że postęp w dziedzinie medycyny przyczynił się do lepszego zrozumienia tych chorób, co umożliwiło rozwój skuteczniejszych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Jednakże, z powodu szerokiego spektrum chorób krwi i ich złożonych przyczyn, indywidualne podejście do pacjenta i dostosowanie leczenia do konkretnej diagnozy jest kluczowe dla efektywności terapii.

A. Ostra białaczka szpikowa

Ostra białaczka szpikowa (ang. Acute Myeloid Leukemia, AML) jest agresywnym nowotworem układu krwiotwórczego, który charakteryzuje się niekontrolowanym wzrostem nieprawidłowych komórek prekursorowych w szpiku kostnym, zwanymi blastami. Ta forma białaczki szybko postępuje i wymaga pilnej interwencji medycznej.

1 - Przyczyny ostrej białaczki szpikowej:

Przyczyny AML nie są w pełni zrozumiałe, jednak istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko jej wystąpienia:

• Ekspozycja na promieniowanie jonizujące lub substancje chemiczne, takie jak benzen.
• Poprzednia chemioterapia lub radioterapia (białaczki wtórne).
• Czynniki genetyczne - mutacje w określonych genach mogą przyczyniać się do rozwoju białaczki.
• Zespół mielodysplastyczny i inne zaburzenia krwi mogą ewoluować do AML.
• Palenie tytoniu również jest uważane za czynnik ryzyka.

2 - Objawy ostrej białaczki szpikowej:

Objawy AML często są niecharakterystyczne i mogą przypominać inne, bardziej powszechne schorzenia:

• Ogólne osłabienie, zmęczenie, uczucie znużenia.
• Gorączka i nocne poty.
• Częste infekcje ze względu na niską liczbę dojrzałych białych krwinek.
• Bladość skóry spowodowana anemią.
• Łatwe powstawanie siniaków lub krwawienia, na skutek zmniejszonej liczby płytek krwi.
• Bóle kostne i stawowe.
• Powiększone węzły chłonne, wątroba lub śledziona.

3 - Leczenie ostrej białaczki szpikowej - leczenie chorób układu krwiotwórczego

Leczenie AML jest skomplikowane i musi być dostosowane indywidualnie do pacjenta. Główne metody leczenia to:

• Chemioterapia intensywna: Jest to podstawowa forma leczenia i często składa się z kilku kursów.
• Transplantacja szpiku kostnego (allogeniczna transplantacja komórek macierzystych): Może być rozważana po uzyskaniu remisji w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby.
• Leki celowane: Terapie, które mają na celu specyficzne anomalie genetyczne obecne w komórkach białaczkowych.
• Leczenie wspomagające: Transfuzje krwi, antybiotyki i inne leki mogą być używane w celu zwalczania infekcji i innych komplikacji.
• Leczenie objawowe: Działania mające na celu zmniejszenie skutków ubocznych terapii i poprawę jakości życia pacjenta.

Podjęcie decyzji o metodzie leczenia zależy od wielu czynników, w tym wieku pacjenta, ogólnego stanu zdrowia, podtypu AML i dostępności odpowiednich opcji terapeutycznych. Leczenie ostrej białaczki szpikowej jest zawsze prowadzone przez zespół specjalistów w dziedzinie hematologii i onkologii.

B - Przewlekła białaczka szpikowa

Przewlekła białaczka szpikowa (ang. Chronic Myeloid Leukemia, CML) jest typem raka krwi, który charakteryzuje się nadmierną produkcją i akumulacją niedojrzałych krwinek w szpiku kostnym i krwi obwodowej.

1 - Przyczyny przewlekłej białaczki szpikowej:

Przewlekła białaczka szpikowa zazwyczaj wynika z mutacji genetycznej, a dokładniej z translokacji między chromosomami 9 i 22, prowadząc do powstania tzw. chromosomu Philadelphia, który jest odpowiedzialny za produkcję białka tyrozynowej kinazy BCR-ABL. To enzymatycznie aktywne białko przyczynia się do niekontrolowanego podziału komórek. Nie jest jasne, co dokładnie prowadzi do tej mutacji, ale uważa się, że nie ma ona związku z dziedziczeniem.

2 - Objawy przewlekłej białaczki szpikowej:

W przeciwieństwie do ostrej białaczki, CML rozwija się powoli i w początkowych fazach często nie daje żadnych objawów. W miarę postępu choroby mogą wystąpić:

• Uczucie pełności w brzuchu spowodowane powiększeniem śledziony.
• Utrata masy ciała bez widocznej przyczyny.
• Osłabienie, zmęczenie i ogólne złe samopoczucie.
• Nocne poty i gorączka.
• Bladość skóry z powodu anemii.

3 - Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej - leczenie chorób układu krwiotwórczego

Strategia leczenia CML znacznie różni się od tej stosowanej w AML i zwykle koncentruje się na terapii celowanej:

• Inhibitory tyrozynowej kinazy (TKI): Leki te, jak imatynib (Gleevec) i jego nowsze wersje, celują w białko BCR-ABL i są standardem leczenia CML. Mają one na celu kontrolowanie postępu choroby i utrzymywanie długotrwałej remisji.
• Transplantacja komórek macierzystych: Może być rozważana w przypadkach, kiedy CML nie reaguje na leczenie TKI lub w przypadku postępu choroby do bardziej agresywnej formy.
• Chemioterapia: Choć rzadko stosowana jako pierwszorzędne leczenie CML, może być wykorzystana w specyficznych sytuacjach.
• Leczenie wspomagające: Może obejmować transfuzje krwi, leczenie przeciwzakrzepowe, czy też leki zmniejszające ryzyko infekcji.

Leczenie CML jest procesem długotrwałym i często kontynuowanym przez wiele lat. Regularne monitorowanie odpowiedzi na terapię oraz przestrzeganie zaleceń lekarza są kluczowe dla osiągnięcia najlepszych wyników terapeutycznych.

Choroby układu białokrwinkowego:

Choroby układu białokrwinkowego stanowią znaczącą część patologii w obrębie schorzeń hematologicznych. Z uwagi na ich różnorodność, wybór leczenia chorób krwi jest procesem skomplikowanym i wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Czasami leczenie choroby krwi może obejmować farmakoterapię, immunoterapię, a w niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie intensywniejszych metod, takich jak chemioterapia czy transplantacja szpiku kostnego.

Metody leczenia chorób krwi są ciągle rozwijane, co jest odpowiedzią na dynamicznie postępującą wiedzę w dziedzinie hematologii. Niektóre choroby krwi leczone są przy pomocy nowoczesnych leków celowanych, które działają wybiórczo na patologiczne komórki, minimalizując przy tym skutki uboczne.

Długość i czas objawów choroby krwi mogą być bardzo różne - od ostrych stanów, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej, po przewlekłe choroby, które rozwijają się latami i są monitorowane przez lekarzy specjalistów. Choroby krwi prowadzą do szeregu komplikacji, które mogą mieć wpływ na różne organy i układy, dlatego też ich leczenie jest często wielodyscyplinarne.

Istotne jest, aby pamiętać, iż choroby krwi muszą być leczone pod ścisłym nadzorem specjalistów, a osoby zajmujące się tym obszarem medycyny to hematolodzy. To oni dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu są w stanie odpowiednio zarządzać procesem leczenia.

Hematologia jako dziedzina medycyny zajmuje się nie tylko leczeniem, ale i diagnostyką oraz badaniem profilaktyki chorób hematologicznych. Postęp w tej dziedzinie przynosi nadzieję wielu pacjentom i pozwala na coraz skuteczniejsze walki z chorobami krwi.

Grupa chorób krwi jest niezwykle różnorodna i obejmuje zarówno łagodne anemie, jak i poważne skazy krwotoczne oraz nowotwory krwi. Hematolodzy to specjaliści, którzy zajmują się diagnozowaniem i leczeniem tych schorzeń, korzystając między innymi z metod takich jak przetoczenia krwi, które mogą być niezbędne w przypadku utraty krwi lub jej składników przez organizm. Leczenie nowotworów krwi często wymaga kompleksowej terapii, która może obejmować chemioterapię, radioterapię oraz przeszczep szpiku kostnego. Ten ostatni jest jednym z najbardziej zaawansowanych sposobów leczenia, polegającym na zastąpieniu uszkodzonego lub niewłaściwie funkcjonującego szpiku kostnego zdrowymi komórkami macierzystymi, co może przywrócić zdolność do krwiotworzenia.

Proces wytwarzania komórek krwi, czyli krwiotworzenia, zachodzi w narządach krwiotwórczych, do których zalicza się szpik kostny, grasica oraz grudki chłonne. Te struktury odpowiadają za produkcję, dojrzewanie i regulację różnych typów komórek krwi, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Choroba zwiastowana przez krew może być pierwszym sygnałem wskazującym na poważniejsze problemy zdrowotne. Przykładowo, skazy krwotoczne mogą być wczesnym objawem schorzeń, które prowadzą do zaburzeń w procesie krzepnięcia krwi. Choroby krwi należą do szerokiego spektrum zaburzeń, które mogą wpływać na każdy aspekt życia pacjenta. Hematolodzy, dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu, są kluczowymi postaciami w diagnozowaniu, monitorowaniu i leczeniu chorób krwi. Od ich ekspertyzy zależy ustalenie optymalnego planu leczenia, który może uratować życie pacjenta lub znacznie poprawić jego jakość.

Profilaktyka chorób krwi

Profilaktyka chorób krwi jest istotną częścią ogólnego dbania o zdrowie i obejmuje szereg działań, które mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia tych chorób. Poniżej przedstawiam kilka ogólnych wskazówek dotyczących profilaktyki chorób krwi:

Zdrowa dieta: Zbilansowana dieta bogata w witaminy i minerały, szczególnie żelazo, witamina B12, kwas foliowy i witamina C, może pomóc w utrzymaniu zdrowego poziomu krwinek.

Regularne ćwiczenia fizyczne: Aktywność fizyczna poprawia ogólny przepływ krwi i kondycję układu krążenia, co może zmniejszać ryzyko chorób krwi.

Unikanie toksyn: Substancje chemiczne, takie jak benzen i inne rozpuszczalniki organiczne, mogą zwiększać ryzyko rozwoju niektórych rodzajów białaczki. Unikanie ekspozycji na te chemikalia jest ważne.

Niepalenie: Palenie tytoniu jest związane z zwiększonym ryzykiem wielu chorób, w tym chorób układu krwionośnego.

Kontrola masy ciała: Nadwaga i otyłość mogą przyczyniać się do rozwoju różnych problemów zdrowotnych, w tym chorób układu krwionośnego.

Regularne badania medyczne: Regularne kontrole i badania krwi mogą pomóc w wykrywaniu anomalii we wczesnych stadiach, co pozwala na szybką interwencję.

Regularne badanie krwi jest niezwykle ważne dla monitorowania ogólnego stanu zdrowia i wczesnego wykrywania różnych schorzeń. Morfologia krwi to podstawowe badanie diagnostyczne, które pozwala ocenić składniki krwi obwodowej i wykryć ewentualne nieprawidłowości. Liczba płytek krwi jest kluczowym parametrem morfologii krwi i jej zmiany mogą świadczyć o zaburzeniach krzepnięcia lub innych problemach zdrowotnych. Po otrzymaniu wyników morfologii krwi, lekarz może dokładnie ocenić stan hematologiczny pacjenta i zdecydować o dalszych krokach diagnostycznych czy terapeutycznych. Analiza krwi obwodowej jest niezastąpiona w diagnostyce wielu stanów chorobowych, w tym anemii czy infekcji.

Szczepienia: Szczepienia mogą zapobiegać infekcjom, które mogą komplikować choroby krwi, np. szczepienie przeciwko grypie u osób z niską odpornością.

Zdrowy tryb życia: Ograniczenie spożycia alkoholu, unikanie stresu, zapewnienie odpowiedniej ilości snu i unikanie nadużywania leków bez konsultacji lekarskiej.

Profilaktyka zakażeń: Należy zachować ostrożność w celu zapobiegania infekcjom przenoszonym drogą krwiopochodną, unikanie współdzielenia igieł czy strzykawek.

Edukacja: Świadomość stanów, które mogą prowadzić do chorób krwi, takich jak anemia, białaczka, zakrzepy krwi, może skłonić do wczesnej diagnostyki i leczenia.

W przypadku specyficznych chorób krwi, takich jak talasemia czy hemofilia, profilaktyka może również obejmować doradztwo genetyczne dla osób, które planują potomstwo i są nosicielami genów odpowiedzialnych za te choroby.

Pamiętaj, że profilaktyka zdrowotna powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb każdej osoby i najlepiej jest omówić ją z lekarzem, który może udzielić szczegółowych zaleceń w oparciu o osobisty stan zdrowia, historię medyczną i ryzyko.

Dawca krwi

Bycie dawcą krwi to jeden z najbardziej bezinteresownych i życiodajnych aktów, jakie może podjąć osoba. Dawstwo krwi jest bezpieczne, szybkie i może uratować życie. Każdy zdrowy dorosły, który spełnia kryteria kwalifikacyjne - takie jak odpowiedni wiek, waga, stan zdrowia i historia podróży - może stać się dawcą. Proces dawstwa zwykle trwa nie więcej niż godzinę, a samo pobranie krwi to tylko około 10 minut.

Dawcy krwi badania: Przed oddaniem krwi, potencjalni dawcy krwi poddawani są szczegółowym badaniom mającym na celu zapewnienie bezpieczeństwa i zdrowia zarówno dla nich samych, jak i dla odbiorców krwi. Przed oddaniem krwi przeprowadzana jest wstępna ocena, w której mierzy się ciśnienie krwi, poziom hemoglobiny i przeprowadza wywiad medyczny, aby upewnić się, że dawstwo jest bezpieczne zarówno dla dawcy, jak i potencjalnego biorcy.

Oddana krew jest następnie testowana, przetwarzana i przechowywana, zanim trafi do osób potrzebujących - może to być ofiara wypadku, pacjent poddający się operacji lub osoba z chorobą krwi, jak anemia czy białaczka. Każda donacja może uratować nawet trzy życia. Organizacje zajmujące się krwiodawstwem zachęcają dawców do regularnego oddawania krwi, zazwyczaj co kilka miesięcy, aby pomóc w utrzymaniu dostatecznego zapasu dla szpitali i klinik. W ten sposób dawcy krwi odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu systemu opieki zdrowotnej, a ich dar jest darem życia.

Kryteria dyskwalifikacji dawców krwi

Kryteria dyskwalifikacji dla dawców krwi są ustalone w celu zapewnienia bezpieczeństwa zarówno dla dawcy, jak i odbiorcy. Zasady te mogą się różnić w zależności od kraju i organizacji odpowiedzialnej za krwiodawstwo, ale istnieje szereg uniwersalnych czynników, które mogą dyskwalifikować potencjalnych dawców. Oto niektóre z nich:

1 - Stan zdrowia dawcy:

• Ostatnia choroba, infekcja lub gorączka.
• Przewlekłe choroby, takie jak sercowo-naczyniowe, choroby płuc czy cukrzyca, jeśli nie są kontrolowane.
• Obecne leczenie niektórymi lekami, szczególnie tymi wpływającymi na krzepnięcie krwi.
• Niedawna operacja lub medyczna interwencja inwazyjna.
• Niedawne szczepienie niektórymi rodzajami szczepionek (żywe, atenuowane).

2 - Styl życia:

• Używanie narkotyków dożylnych.
• Ryzykowne zachowania seksualne, które zwiększają ryzyko HIV, HBV, HCV i innych infekcji przenoszonych drogą krwiopochodną.
• Nowi partnerzy seksualni w ciągu ostatnich 6 miesięcy - w niektórych przypadkach.

3 - Podróżowanie:

• Niedawne podróże do regionów, gdzie występują choroby przenoszone przez krew, np. malaria, choroba Chagasa.

4 - Ekspozycja na określone substancje:

• Kontakt z krwią innej osoby.
• Niedawne tatuaże lub piercing, jeśli wykonano je w warunkach, które nie gwarantują pełnej sterylności.

5 - Parametry krwi:

• Niski poziom hemoglobiny lub hematokrytu.
• Niewłaściwa liczba białych krwinek, płytek krwi itp.

6 - Historia medyczna:

• Przeszłość związana z niektórymi chorobami krwi, takimi jak białaczka czy choroby autoimmunologiczne.
• Historia przeniesionych chorób zakaźnych przenoszonych przez krew (np. HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C).
• Przeszłość lub obecność nowotworów złośliwych (z pewnymi wyjątkami).

7 - Waga i wiek:

• Zbyt niska waga (zazwyczaj poniżej 50 kg).
• Wiek poniżej 18 lat lub powyżej określonego limitu wiekowego, który może różnić się w zależności od kraju (często 65-70 lat dla nowych dawców).

8 - Inne:

• Konsumpcja alkoholu bezpośrednio przed donacją.
• Piercing i tatuaż w ciągu ostatnich 4-6 miesięcy w zależności od kraju.

Zawsze przed oddaniem krwi, potencjalni dawcy powinni przejść przez szczegółowy kwestionariusz oraz badanie przeprowadzane przez wykwalifikowanego pracownika medycznego, które mają na celu identyfikację ewentualnych przeciwwskazań do donacji.